فشارخون مقیاس اندازه گیری میزان خونی است که در رگ ها جریان دارد و مقاومتی که خون در هنگام پمپاژ قلبی با آن مواجه می شود. عروق تنگ و منقبض شده باعث افزایش مقاومت و در طولانی مدت منجر به بیماری قلبی-عروقی می شود.
معمولا پرفشاری خون در طول چندین سال اتفاق می افتد و بی علامت است اما می تواند به عروق و ارگان های بدن به خصوص مغز ، قلب،چشم ها و کلیه ها آ سیب برساند.
درمان به موقع بسیار مهم است و شامل تغییرات سبک زندگی و داروهای تجویز شده توسط پزشک می باشد. در صورت عدم درمان پرفشاری خون می تواند منجر به حملات قلبی و حتی مغزی شود.
انواع پرفشاری خون:
به طور کلی با دو نوع پرفشاری خون مواجه هستیم
- پرفشاری اولیه
این نوع در طول زمان و بدون علت مشخص اتفاق می افتد و غالب افراد مبتلا در این دسته قرار دارند.ترکیبی از عوامل زیر دخیل در این نوع از پرفشاری خون هستند:
- تغییرات فیزیولوژیک بدن برخی تغییرات در بدن می توانند منجر به پرفشاری خون شوندبه طور مثال تغییر عملکرد کلیه ها در سنین بالا باعث بهم خوردن تعادل آب و نمک در بدن شود و می تواند فشار خون را افزایش دهد.
- محیط سبک زندگی ناسالم ،فعالیت بدنی کم و رژیم غذایی نادرست در طول زمان تاثیر منفی خود را بر بدن می گذارند.
2. پرفشاری خون ثانویه
این نوع معمولا به صورت حاد و شدید اتفاق می افتد و از علل ایجاد آن به موارد زیر می توان اشاره کرد:
- بیماریهای کلیوی
- آپنه انسدادی خواب
- بیماری احتقانی قلب
- مشکلات مربوط به غده تیروئید
- عوارض مصرف داروها
- سوء مصرف داروهای غیر مجاز
- مصرف مزمن و یا سوء مصرف الکل
- مشکلات غده آدرنال
- برخی تومورهای غدد درون ریز
علائم شایع پرفشاری خون
پرفشاری خون معمولا بدون علامت است. برخی افراد هیچ گونه علامتی را تجربه نمی کنند. ممکن است سال ها و حتی دهه ها طول بکشد تا فشار خون به حدی بالا رود که علائم ایجاد کند.
نشانه های کلی شامل موارد زیر می باشند:
- سردرد
- کوتاه شدن تنفس
- خونریزی از بینی
- گر گرفتگی
- گیجی
- درد قفسه سینه
- تغییرات بینایی
- وجو خون در ادرار
این نشانه ها نیاز به بررسی و توجه فوری پزشکی دارند.از آنجا که در همه افراد دیده نمی شوند صبر کردن برای مشاهده چنین علائمی می تواند کشنده باشد.
بهترین راه برای اینکه متوجه شوید مبتلا به پرفشاری خون هستید بررسی مرتب و مداوم فشار خون است. حد اقل سالانه دو بار و یا در هر ویزیت پزشک بهتر است سطح فشارخون بررسی شود.
تشخیص فشار خون بالا
تشخیص این بیماری به راحتی توسط پزشک قابل انجام است.معمولا در صورت بالا بودن فشار خون پزشک از شما می خواهد در طول چندین هفته فشار خونتان را پایش کنید . گاهی استرس حضور در مطب پزشک و متغیر بودن فشار خون در طول روز می تواند باعث اشتباه در خوانش فشار خون شود.
در صورت بالا بودن فشارخون یک سری تست انجام می شوند:
- آزمایش ادرار
- بررسی سطح چربی و کلسترول خون
- نوار قلبی
- سونوگرافی قلب و کلیه ها
این موارد در بررسی علل افزایش فشار خون و تاثیر آن بر ارگان های حیاتی بدن اطلاعات مفیدی در اختیار پزشک قرار می دهند.
چطور اعداد فشار خون را تفسیر کنیم
در خوانش فشار خون دو عدد دخیل هستند
- فشارخون سیستولیک عدد اول یا بیشتر است که نشانگر فشار هنگام ضربان قلب و پمپاژ خون به داخل شریان هاست
- فشار خون دیاستولیک عدد دوم و کمتر که فشار شریان ها در بین دو تپش قلب را نشان می دهد.
بر اساس این اعداد پنج دسته از افراد تعریف شده اند:
- سالم فشار خون مساوی و کمتر از 120/80 mmHg
- افزایش یافته فشار سیستولیک بین 120 تا 129 mmHg و فشار دیاستولیک کمتر از 80 mmHg که در این حالت پزشک تنها به تغییر سبک زندگی و رعایت رژیم غذایی توصیه می کند.
- مرحله اول پرفشاری خون فشار سیستولیک بین 130 تا 139 mmHg و دیاستولیک 80 تا 89 mmHg .
- مرحله دوم پرفشاری خون فشارخون سیستولیک بیش از 140 mmHg و دیاستولیک 90 mmHg و بیشتر
- مرحله بحرانی پرفشاری خون در این مرحله فشار سیستولیک بالاتر از 180 mmHg و دیاستولیک بالاتر از 120 mmHg می رسد و درمان اورژانسی مطرح است و علائم درد قفسه سینه ، سردرد ، کوتاه شدن تنفس ، تغییر بینایی بروز می یابند.
درمان های رایج فشار خون بالا:
درمان معمولا بر اساس نوع پرفشاری خون و علل ایجاد آن استوار است
- در پرفشاری اولیه تغییرات سبک زندگی و تجویز دارو در صورت لزوم به کاهش سطح فشارخون می انجامند.
- در پرفشاری ثانویه بیماری زمینه ای و علل اصلی ایجاد پرفشاری خون در نظر گرفته می شود.
داروهای مورد استفاده در پرفشاری خون:
- مهار کننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE Inhibitors) مثل کاپتوپریل و انالاپریل و لیزینوپریل
- مسدود کننده های گیرنده آنژیوتانسین (ARBs) مثل والسارتان و لوزارتان
- دیورتیک ها مثل هیدروکلرتیازید و فورزماید
- مسدود کننده های گیرنده بتا مثل پروپرانولولْ و آتنولول و کارودیلول و ...
- مسدود کننده های کانال کلسیمی مثل دیلتیازم و آملودیپین
- مسدود کننده های گیرنده آلفا مثل پرازوسین و ترازوسین
- آگونیست های آلفا مثل میدودرین
- مهارکننده های رنین مثل Aliskiren
دیورتیک ها معمولا خط اول درمان پرفشاری خون هستند.البته اغلب اوقات درمان چند دارویی انجام می شود و بیماری های زمینه ای فرد از جمله دیابت در نظر گرفته می شوند.
در آغاز درمان پس از شروع مصر دارو باید حداقل ماهی یکبار به پزشک مراجعه کنید تا بررسی کفایت درمان انجام شود.
پس از کنترل فشار خون سالیانه یک یا دوبار نزد پزشک بروید . ممکن سطح پتاسیم خون (دیورتیک ها؛ACEI , ARBS می توانند پتاسیم خون را بالا ببرند) و یا سایر الکترولیت های بدن و هم چنین BUN/CREATININE که نشان دهنده عملکرد کلیه شماست نیاز به بررسی داشته باشد.
توجه به مسايل تغذیه ای و ترک سیگار و محدود کردن مصرف الکل به همراه کاهش میزان مصرف سدیم به کمتر از 1500 میلی گرم در روز و افزایش فعالیت بدنی و انجام ورزش های هوازی مداوم در درمان پرفشاری خون بسیار اهمیت دارد و اثربخشی داروها را تحت تاثیر قرار می دهند.
رژیم غذایی DASH که بر پایه مصرف بیشتر میوه جات و سبزیجات و لبنیات کم چرب و مصرف حداقل میزان چربی های اشباع است بسیار در کنترل پرفشاری خون موثر است.
دیدگاه خود را بنویسید