بدن به طور طبیعی کوآنزیم Q10 را تولید می کند اما با افزایش سن میزان تولید آن به طور طبیعی کاهش می یابد.خوشبختانه با مصرف غذاها و گاهی مکمل ها شما می توانید این ماده مغذی را تامین کنید.

بیماری هایی مثل بیماری قلبی، مغزی، دیابت و سرطان با سطوح کم کوآنزیم Q10 در ارتباط اند.

کاملا مشخص نیست که این بیماری ها به دلیل کمبود CoQ10 رخ داده اند یا پس از بیماری میزان این ماده کم شده است.

اما آن چه که مشخص است آثار مثبت این ماده در بسیاری از بیماری ها و مسائل مربوط به سلامتی است. در زیر به توضیح تمام آنچه که شما باید در رابطه با کوآنزیم کیوتن بدانید آمده است.

کوآنزیم Q10 چیست؟

ترکیبی است که بدن می سازد و در میتوکندری سلول ذخیره می شود. میتوکندری مسول ساخت انرژی بدن است به عبارتی نیروگاه انرژی بدن میتوکندری است. هم چنین از بدن در برابر استرس اکسیداتیو و بیماری های باکتریایی و ویروسی محافظت می کند. کوآنزیم کیوتن به مرور زمان در بدن کم می شود و به نظر می رسد در افراد سالمند کمبود آن وجود دارد.

سایر دلایل کاهش میزان کوآنزیم Q10:

  • کمبود ویتامین B6 
  • برخی مشکلات ژنتیکی در تولید کوآنزیم کیوتن
  • افزایش نیاز سلول ها به آن به واسطه مواجهه با بیماری ها
  • بیماری های مربوط به میتوکندری
  • تخریب اکسیداتیو وابسته به سن
  • عارضه جانبی درمان با استاتین ها ( داروهای کنترل کننده کلسترول خون)

تحقیقات از نقش های مختلف CoQ10 در بدن بسیار خبر داده اند. این ماده در تولید ATP که مولکول انرژی سلولی است نقش دارد. با دارا بودن خواص آنتی اکسیدانی قوی از آسیب های سلولی جلوگیری می کند. به همین خاطر حضور برخی بیماری های مزمن با کمبود این ماده مرتبط هستند.

کوآنزیم Q10 در همه سلول های بدن وجود دارد اما در ارگان هایی که انرژی بیشتری نیاز دارند بیشتر است مثل قلب، کبد ، کلیه ها و ریه ها. 

در ادامه ۹ فایده اصلی کوآنزیم کیوتن را برای سلامتی با هم مطالعه می کنیم:

۱. ممکن است در درمان نارسایی قلبی موثر باشد.


سکته قلبی معمولا به دنبال سایر بیماری های قلبی ظاهر می شود مثل بیماری عروق کرونر یا فشارخون بالا.

این بیماری ها باعث افزایش استرس اکیداتیو و تخریب سلولی می شوند و در نهایت ایجاد التهاب در سیاهرگ ها و شریان ها می شود.

سکته قلبی زمانی رخ می دهد که عضله قلب به راحتی نتواند منقبض و منبسط شود، یا خون را به سراسر بدن برساند. برخی از درمان های نارسایی قلبی هم عوارض را بدتر می کنند مثل افت فشارخون یا آن ها که باعث کاهش میزان کوآنزیم کیوتن می شوند. در مطالعه ای بر روی 420 بیمار با نارسایی قلبی درمان با CoQ10 و دارونما یرای یک سال انجام شد.نتایج نشان دادندگروهی که کوآنزیم کیوتن دریافت کرده بودند در طی یک سال کمتر به علت شرایط بدتر شدن بیماری به بیمارستان ها مراجعه کرده بودند.

۲. می تواند باعث بهبود باروری شود.


میزان باروری خانم ها با افزایش سن به علت کاهش تعداد و کیفیت سلول تخم ، کاهش می یابد. 

CoQ10 به طور مستقیم در این پروسه دخیل است و به علت تخریب اکسیداتیو  با افزایش سن بدن کندتر و با کیفیت کمتری سلول تخم را تولید می کند. مصرف این مکمل ها ممکن است روند کاهش کیفیت و تعداد سلول تخم وابسته به افزایش سن ، را معکوس کند. 

به طور مشابهی در آقایان هم استرس اکسیداتیو می تواند باعث کاهش تعداد اسپرم و کیفیت و قدرت باروری آن شود. مطالعات متعددی از تاثیر کوآنزیم کیوتن بر روی تعداد و غلظت و فعالیت اسپرم ها صحبت می کنند.

۳. ممکن است در جوانسازی پوست شما دخیل باشد.


پوست بزرگترین ارگان بدن است و به طور وسیعی در معرض تخریب عوامل محیطی و مسایل مربوط به افزایش سن قرار دارد. این مواد مخرب می توانند داخلی یا خارجی باشند. عوامل داخلی مثل آسیب سلولی و عدم تعادل هورمونی. عوامل خارجی مثل اشعه UV و ترکیبات محیطی عواملی که باعث کاهش رطوبت و حفاظت پوست شوند.

مصرف موضعی کوآنزیم کیوتن به طور مستقیم بر روی پوست می تواند از آن در برابر آسیب عوامل داخلی و خارجی با افزایش انرژی سلولی محافظت کند.

در واقع مصرف مستقیم آن بر روی پوست جلوی آسیب اشعه UV  را می گیرد و عمق چروک های پوستی را کاهش می دهد.

و در آخر کسانی که میزان CoQ10 کمتری دارند به احتمال بیشتری ممکن است دچار سرطان پوست شوند.

۴. کوآنزیم Q10 می تواند باعث بهبود میگرن شود.


عملکرد غیرعادی میتوکندری می تواند باعث افزایش جذب کلسیم به داخل سلول شود، در نتیجه آن رادیکال های آزاد بیشتری تولید شود و حفاظت آنتی اکسیدانی کاهش یابد که همگی منجر به کاهش انرژی سلول های مغزی و حتی بروز میگرن می شوند.

دیده شده میزان مناسب کوآنزیم کیوتن با کاهش التهاب در حین حمله میگرنی همراه بوده است. و در مطالعات دیده شده مصرف این مکمل ها باعث کاهش دفعات و شدت حملات میگرن شده است.

به همین خاطر CoQ10 می تواند هم باعث کاهش سردرد و هم پیش گیری از بروز میگرن شود.

5. می تواند باعث افزایش توان فیزیکی در حین ورزش می شود.


استرس اکسیداتیو می تواند بر عملکرد ورزشی و توان عضلانی تاثیر گذار باشد.

از طرفی اشکال در عملکرد میتوکندری می تواند به کاهش انرژی عضلانی منجر شود. کوآنزیم کیوتن با کاهش میزان استرس اکسیداتیو در سلول ها عملکرد میتوکندری را تقویت می کند. 

6. می تواند در کنترل دیابت موثر باشد.


استرس اکسیداتیو باعث تخریب سلول می شود و می تواند منجر به بیماری های متابولیک مثل دیابت شود.

عملکرد نادرست میتوکندری می تواد به مقاومت انسولینی منجر شود. مکمل های کوآنزیم کیوتن می تواند تا سه برابر غلظت کوآنزیم کیوتن را در خون افزایش دهد.

مصرف مکمل حاوی کوآنزیم کیوتن برای 12 هفته در بیماران دیابتی باعث کاهش محسوس قند ناشتا و هموگلوبین A1C یا همان نشانگر کنترل سه ماهه قندخون شده است.

7. می تواند در پیش گیری از سرطان نقش داشته باشد.



استرس اکسیداتیو و به دنبال آن تخریب سلولی از عوامل مستعد کننده ابتلا به سرطان است. و بیماران سرطانی میزان کمتری از این کوآنزیم را در خونشان دارند.

برخی مطالعات نشان داده اند مصرف مکمل های کیوتن به کاهش ریسک عود سرطان کمک می کنند.


8. کوآنزیم کیوتن برای سلامت مغز مهم است.


میتوکندری مهم ترین تولید کننده سلول های عصبی است. عملکرد میتوکندری با افزایش سن کاهش می یابد و این موضوع می تواند منجر به مرگ سلول های عصبی و افزایش ریسک ابتلا به آلزایمر و پارکینسون شود. 

متاسفانه سلول های عصبی به استرس اکسیداتیو به دلیل میزان بالای اسیدهای چرب و نیازشان به اکسیژن حساس ترند. و به همین جهت کوآنزیم کیوتن در حفاظت از سلول های عصبی نقش مهمی دارد.

9. کوآنزیم کیوتن می تواند از ریه ها محافظت کند.

تمامی ارگان های بدن به اکسیژن نیاز دارند و ریه ها سرشار از اکسیژن هستند و به همین دلیل به استرس اکسیداتیو بسیار حساس اند.

کمبود آنتی اکسیدان هایی مثل کوآنزیم کیوتن می تواند به افزایش ریسک ابتلا به آسم و COPD یا ناراحتی انسدادی مزمن ریوی منجر شود.

دیده شده این بیماران میزان کوآنزیم کیوتن کمتری در بدن دارند. 


میزان مصرف:

نوع کوآنزیم کیوتن اوبیکینول فراوانترین و قابل جذب ترین فرم کیوتن است و معمولا در دوزهای مشخص شده عارضه خاصی ندارد.

معمولا دوزهای 90 تا 200 میلی گرم روزانه به خوبی تحمل می شوند.

کوآنزیم کیوتن محلول در چربی است و جذب آن آهسته است. و مصرف مکمل های کوآنزیم کیوتن به همراه غذا جذب ان را افزایش می دهد.

بدن این کوآنزیم را ذخیره نمی کند و به همین دلیل باید طولانی مدت استفاده شود.

منابع غذایی کوآنزیم کیوتن:


  • گوشت اندام های بدن حیوانات مثل قلب، جگر و کلیه
  • گوشت گاو و مرغ
  • ماهی های چرب
  • سبزیجات مثل اسفناج و کلم بروکلی
  • میوه ها مثل پرتقال و توت فرنگی 
  • حبوبات  مثل عدس
  • آجیل ها و روغن هایی مثل کانولا

عوارض جانبی:

  • تهوع، بی اشتهایی
  • درد و کرامپ شکمی
  • سردرد، گیجی
  • بی خوابی
  • خارش پوستی
  • خستگی و تحریک پذیری

اطلاعات کافی برای مصرف در طی بارداری و شیردهی در دست نیست. با داروهای ضد انعقاد مانند وارفارین مصرف نشود.

REFERENCES

https://www.healthline.com/nutrition/coenzyme-q10#TOC_TITLE_HDR_14

https://www.webmd.com/diet/supplement-guide-coenzymeq10-coq10

https://www.mayoclinic.org/drugs-supplements-coenzyme-q10/art-20362602

https://health.clevelandclinic.org/what-is-coq10/

https://ro.co/health-guide/coq10-benefits/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9974149/